هاكاما دارای دو مدل یكی بصورت شلواری (umanori) مخصوص سواركاری‘ و دیگری بصورت یك تكه و دامنی شكل

(gyoto Hakama) می باشد. هاكاما نوع شلواری از قسمت پایین بصورت شلواری تقسیم شده است كه به نوع هاكاما "دامن شلواری " نیز می گویند . به هر حال دو نوع هاكاما چه از نوع شلواری و چه از نوع دامنی ‘ دارای ظاهری هم شكل می باشند. نوع سومی از هاكاما نیز وجود دارد كه از نوع شلواری است و به آن "هاكاما كوهستان: و یا "هاكاما دشت زار" می گویند . این نوع هاكاما توسط كارگردانی كه در جنگل و یا دست و كشت زار كار می كرده اند پوشیده می شده و از نظر شكل ظاهری كمر آن تنگ تر و پاچه های آن باریكتر از umanori بوده است . هاكاما دارای چهار بند پهن است و دو بند بلند و دو بند كوتاه به قسمت هاكاما متصل هستند . در قسمت كمر هاكاما كه در سمت پشت قرار می گیرد یك صفحه ذوزنقه ای شكل قرار دارد كه داخل كمربند(obi) تو گذاشته می شود تا هاكاما همیشه در محل درست قرارداشته باشد.

هاكاما مخصوص مردان:

اغلب نوع رسمی هاكاما از پارچه جنس ابریشم سفت بصورت راه راه سفید و سیاه یا سیاه و خاكستری است . این نوع هاكاما بهمراه كیمونو به نام "مونزوكی" (نوعی كیمونو كه بر روی آن یا چند نشان خانوادگی است)‘لباس مخصوص زیر كیمونو به رنگ سفید ‘ جوراب سفید و سندل لاانگشتی از حصیر بافته پوشیده می شود . در هنگام سرما بروی كیمونو مونزوكی ژاكت بلندی به نام "مونزوكی ها اوری" می پوشند كه توسط گره سفید رنگی بنام " هااوری هیمو" بسته می شود.

هاكاما با همه نوع كیمونو بجز "یوكاتا" پوشیده می شود. "یوكاتا" نوعی كیمونو نخی ظریف و تابستانی است كه بیشتر اوقات جهت راحتی و خوابیدن استفاده می گردد . همانطوریكه بیان گردید هاكاما با راه راه مشكی خاكستری و یا مشكی سفید بصرت رسمی پوشیده می شود ولی رنگهای دیگری هم مانند رنگهای یكدست (مثلا كامل سفید و یا قهوه ای یكدست)و یا رنگهای تدریجی وجود دارد كه در مراسم عزا و یا در برخی از هنرهای رزمی مانند : آی كی دو ‘ كی دو و كیودو پوشیده می شود . حتی كشتی گیران سومو نیز علی رغم آنكه در هنگام تمرین هاكاما نمی پوشند ولی هنگامیكه در مجامع رسمی حضور می یابند حتماً هاكاما می پوشند تا با ظاهری رسمی و مناسب حضور یابند.

گفته می شود نوع حركت پارچه هاكاما در هنگام مبارزه می تواند حركات مبارز را از دید حریف مخی نماید و این در جنگها و مبارزات یك مزیت بشمار می آمده است.

كامیشیمو كاتاگینو ناباكاما (kamaishimo kataginu naga-bakama):

هاكاما در زمان بسیار قدیم قسمتی از یك نوع پوشش رسمی بنام كامیشیمو بوده است . كامیشیمو لباس مخصوص درباریان و سامورایی ها بوده كه شامل ‘ كیمونو رسمی و یك ژاكت شانه پهن بدون آستین بنام "كاتاگینو" بوده است.

هنگام حضور سامورایی ها در دربار آنها موظف به پوشیدن نوعی هاكاما بلند بنام "ناگا باكاما" بوده اند و بلندی این نوع هاكاما بحدی بود كه حدود 30 الی 60 سانتیمتر بر روی زمین كشیده می شده و به علت بلندی بیش از اندازه مانع از حركت سریع سامورایی ها می شده و بدین طریق درباریان از حمله غافلگیرانه و سوء قصد توسط ساورایی كه در دربار حضور داشته اند در امان می مانده اند.

كاروسان باكاما (karusan – bakama):

در دوره سنگوكو(sengoku) از تاریخ ژاپن ‘ نوعی هاكاما بنام "كاروسان باكاما" در تقلید از پرتغالیها بصورت خمره ای پوشیده می شده كه تا دوره تاریخی اندو(endo) وجود داشته است . این نوع هاكاما علاوه بر اینكه نسبتاً باریك بوده است مانند شلوار سرتاسر دوخته شد بوده و مانند هاكامای معمولی باز نمی شده است.

ساشینوكی هاكاما(sashinuki hakama)

ساشینوكی نوعی هاكاما است كه آنرا به تنهایی و بدون شلوار می پوشیده اند و تا قوزك پا را می گرفته است."ساشینوكی" اندكی بلندتر از هاكامای معمولی بوده و لبه پاچه های آن دارای بند از بالا سرتاسر تا پائین بوده كه بند را در قسمت پایین تا جائیكه قوزك پا پیدا باشد می كشیده اند و گره می زده اند . این كار باعث می شده تا هاكاما اندكی خمره ای شكل نیز بنظر بیایدو ساشینوكی رسمی دارای شش پانل بوده در حالیكه شاسینوكی غیر رسمی و معمولی چهار پانل داشته است . از لحاظ فنی این بندی كه اطراف قوزك پا وجود داشته ساشینوكی را به نوعی "كوكوری باكاما" تبدیل می كرده است. ساشینوكی هاكاما در دوره زمانی "هی آن"(heian) توسط درباریان پوشیده می شده است.

هاكاما مخصوص زنان:

هاكاما زنانه از خیلی جهات با هاكاما مردانه تفاوت دارد كه اختلاف بارز آن در طراحی پارچه و نوع پوشیدن و گره زدن آن است . در حالیكه مردان در مراسم و غیر رسمی می توانند هاكاما بپوشند ولی خانمها بندرت در برخی مراسم مثل مراسم فارغ التحصیلی هاكاما می پوشند . البته قانون یا رسم خاصی در ایم مورد وجود ندارد . هاكاما مردانه از پارچه راه راه است در حالیكه هاكاما زنانه از پارچه تك رنگ و یا بارنگ تدریجی است. خانمها هاكاما را درست برروی كمر می بندند و گره آنرا ساده می زنند ولیكن مردان هاكاما را پایین تر از كمر می بندند و گره آنرا شكیل و غالباً بشكل بعلاوه می زنند.خانمها معمولاً هاكاما را در تمرینات هنرهای رزمی می پوشند ولی بندرت در مراسم چای دیده می شود.

سایر انواع هاكاما:

برخی از انواع هاكاما ك از ابریشم و بسیار سبك می باشد و عموماً برنگ نارنجی یا سفید است در برخی مراسم مذهبی پوشیده می شده است.

نحوه تا كردن هاكاما
مانند سایر لباسهای سنتی ژاپن ‘ تا كردن و نگهداری صحیح هاكاما بسیار مهم است چرا كه هاكاما دارای چینهای زیادی است كه باید همیشه بدون چروك باشند . یادگیی نحوه تا كردن هاكاما بدلیل وجود چینهای زیاد و ایجاد گره های روی آن معمولاً مشكل بنظر می آید. هنرهای رزمی مختلف روشهای مختلف برای تا كردن هاكاما دارند كه به هر حال این هم جزئی از آداب و رسوم هنر رزمی است كه باید رعایت گردد.